Alle in Frankrijk gevestigde ondernemingen moeten verplicht worden geregistreerd.
Dit kan in het Régistre du Commerce et des Sociétés (RCS), het Répertoire des Métiers (RM) of één van de andere bedrijvenregisters. Kleine commerciële bijverdiensten zijn uitgezonderd van inschrijving en kunnen worden aangegeven middels de aangifte inkomstenbelasting (IR).
Vrije vestiging van ondernemers zoals Nederland dat kent voor heel veel bedrijfsactiviteiten is lang niet altijd mogelijk in Frankrijk. Vaak moet u toestemming vragen aan de inschrijfinstanties die bij uw bedrijfsactiviteit hoort en soms ook aan de gemeente. In veel gevallen wordt een diploma gevraagd. Ervaring in de door u gekozen branche is een pré, maar niet altijd strikt noodzakelijk. Overigens zijn de vestigingseisen vaak meer een administratieve rompslomp dan een echte drempel.
Een inschrijving leidt tot de afgifte van een SIREN/SIRET-nummer (maar pas op: omgekeerd betekent een SIREN-nummer niet dat u ook te maken heeft met een geregistreerd bedrijf. Ook overheidsorganisaties, stichtingen etc krijgen een SIREN-nummer!.
Het systeem van bedrijfsinschrijving wijkt in Frankrijk op een belangrijk punt af van de Nederlandse regels van de Kamer van Koophandel. Zo zijn er maar liefst zes verschillende inschrijfinstanties in Frankrijk, waar Nederland er maar één heeft. Verder hanteert elk van die instanties een lijst met nauwkeurig omschreven bedrijfsactiviteiten en de ondernemer wordt dus in één van die hokjes geplaatst. Dit zijn de belangrijkste inschrijfinstanties:
• Voor bedrijfsactiviteiten die vallen onder Métiers en Artisanat : Chambre des Métiers et l’Artisanat (CMA);
• Voor bedrijfsactiviteiten die vallen onder Professions Libérales: Unions de Recouvrement des Cotisations de Sécurité Sociale et d’Allocations Familiales (URSSAF );
• Voor bedrijfsactiviteiten die vallen onder Commerçant en Industriel: Chambre de Commerce et de l’Industrie (CCI);
• Voor bedrijfsactiviteiten die vallen onder Agent Commercial: Greffe du Tribunal de Commerce (Greffe);
• Voor bedrijfsactiviteiten die vallen onder Agricole: Chambre d’Agriculture (CA).
Al deze instanties hebben een afdeling die inschrijvingen in behandeling neemt, maar het kan dus gebeuren dat zo’n instantie u weigert in te schrijven en u verwijst naar een collega-inschrijfinstantie, waar uw voorgenomen bedrijfsactiviteit beter past naar de mening van de betreffende ambtenaar. Bij die andere inschrijfinstantie kunt u geconfronteerd worden met andere of aanvullende eisen, andere formaliteiten en soms zelfs andere belastingtarieven.
Het komt natuurlijk vaak voor dat de bedrijfsactiviteiten breder zijn dan zo’n hokje waar een inschrijfambtenaar u in wil duwen, of dat er nog helemaal geen hokje is aangemaakt. Voorbeeld: een tuinman die tevens tuinarchitect is heeft een dubbele inschrijving nodig (d.w.z. een inschrijving bij twee verschillende instanties). Ander voorbeeld: een metselaar die zich ook bekwaamd heeft in timmerwerk heeft een hoofd- en neveninschrijving nodig bij één en dezelfde inschrijfinstantie. Of nog een: een paar jaar geleden was er nergens een hokje voor het nieuwe beroep van ‘webdesigner’ en we hadden de grootste moeite om een ondernemer met deze bedrijfsactiviteit ingeschreven te krijgen. Gelukkig is dat probleem inmiddels verholpen, maar elke maand worden er nieuwe beroepen uitgevonden en zo blijven de Franse ambtenaren achter de feiten aanhobbelen…Soms kan het precies vertalen van de voorgenomen bedrijfsactiviteit van de ondernemer in een APE-code nog een hele klus zijn…Als u wilt zien hoe deze ‘hokjesgeest’ in Frankrijk werkt bent u met deze website wel een regenachtige zondagmiddag zoet. Uiteraard kunnen wij u ook helpen om bij uw gewenste bedrijfsactiviteit de juiste (of soms: de beste) code te vinden. De code bepaalt bij welke van de zes inschrijfinstanties u zich moet melden.
Gelukkig is er wat goed nieuws: De regering Macron heeft aangekondigd dat in 2022 al die inschrijfinstanties worden samengevoegd tot één (internet)-loket, dus slechts één plek waar de toekomstige ondernemer zich moet melden voor de oprichting van zijn bedrijf (een situatie die in Nederland al tientallen jaren bestaat, met één inschrijforganisatie: de KvK).
Bij de inschrijving is een van de eerste vragen: wat is de naam van het bedrijf? Nederland kent een vrij streng beleid van naamgeving. Indien iemand anders de naam al gebruikt, moet de nieuwe ondernemer iets nieuws verzinnen. In Frankrijk zijn die eisen niet zo streng. Voor eenmanszaken is er helemaal geen controle nodig op gebruik van de naam. Ondernemers die er toch zeker van willen zijn dat hun mooie nieuwe Franse onderneming niet verward kan worden met die van de buurman, kunnen even op www.societe.com kijken of de gewenste bedrijfsnaam al in gebruik is. Overigens, een inschrijving kan worden afgewezen indien de ondernemer een naam heeft gekozen die beledigend of obsceen is in het Frans of als de naam gelijk is aan de omschrijving van de bedrijfsactiviteit.